فلنج استیل يكي از اتصال دهنده هاي لوله ها، شيرآلات و دستگاه ها به يكديگر مي باشد. فلنج به صورت قطعه ديسكي شكل است . که هميشه به صورت جفت به کمک پيچ و مهره دو قطعه را به هم وصل مي کند. به آساني باز مي شود و براي فشارهاي کم و بالا مناسب است. فلنج ها از جنس فولاد و آلياژهاي آن و چدن و ديگر فلزات ساخته مي شوند.
طبقه بندي فلنج ها بر حسب نوع صفحه
فلنج با سطح ساده:
اين نوع فلنج به گونه ای است که سطح آن که در مقابل فلنج ديگر قرار گرفته و بر روي آن لايي قرار داده مي شود کاملا صاف مي باشد. معمولا فلنج هاي چدني و يا فولادي که در فشارهاي بالا کاربرد دارند ازاين نوع ساخته مي شود.
فلنج با سطح برجسته:
دراين نوع فلنج ها سطح فلنج که در مقابل فلنج ديگر قرار گرفته و بر روي آن لايي قرار داده مي شود نسبت به سطح کلي فلنج برجسته تر ساخته مي شود. در قسمت برجستگي ممكن است سطح کاملا صيقلي و يا داراي شيار باشد و اين شيارها يا به صورت هم مرکز و يا حلزوني مي باشند.
فلنج نر و ماده:
صفحه اين نوع فلنج ها که به صورت جفت وجود دارد يكي داراي برآمدگي وديگري تو رفتگي می باشد.
فلنج با صفحه داراي زبانه و شياردار:
اين نوع فلنج استیل نيز به صورت جفت وجود دارد و همانند فلنج نر و ماده است با اين تفاوت که قطر داخلي زبانه و شيار تا سوراخ فلنج (مسير جريان) ادامه ندارد. بنابراين لايي را روي قطر داخلي وخارجي خود نگه مي دارد و همين باعث مي شود لايي از خوردگي و فرسودگي محفوظ بماند. ساختمان زبانه و شيار مينيمم سطح لايي، نوع مسطح را ايجاب مي کند. بنابراين تحت فشار پيچ ها کم ترين بار و ماکزيمم راندمان اتصالي ممكنه براي لايي هاي مسطح را خواهد داشت.
فلنج با صفحه اتصال رينگي:
نحوه اتصال اين فلنج استیل به اين صورت است که برروي صفحه هرفلنج يك محل رينگ تعبيه گرديده است به طوري كه وقتي دو فلنج روبروي هم قرار مي گيرند يك رينگ بين آن ها قرار گرفته و پس از محكم کردن فلنج ها توسط پيچ و مهره اين رينگ تحت فشار قرار گرفته وباعث آببندي می شود. رينگ هايي که بين دو فلنج قرار مي گيرد داراي مقطع تخم مرغي و يا ٨ ضلعي مي باشد.
طبقه بندي فلنج استیل برحسب نوع اتصال به لوله
فلنج کور:
از اين نوع فلنج ها براي مسدود کردن انتهاي سيستم هاي لوله کشي، شيرها و منافذ ظروف تحت فشار استفاده مي شود. فلنج هاي کور از نظر فشار داخلي و بار بر روي پيچ ها مخصوصا دراندازه هاي بزرگتر نسبت به تمام فلنج هاي ديگر تحت فشار بيشتري قرار مي گيرند.
فلنج استیل گردن دار جوشي:
فلنج استیل گردن دار در انتها داراي گردن مي باشد و مشخصات آن در قسمت انتهاي گردن با مشخصات لوله اي كه به آن جوش مي شود يكسان است (از لحاظ قطر و ضخامت). اين نوع فلنج داراي یک ناف مخروطي می باشد که ضخامت آن رفته رفته تا محل جوش لب به لب با لوله، کم مي شود و اين ناف باعث تقويت فلنج شده و در موقع عمليات نظير تنش زدايي و امتحان جوش با اشعه ايكس و يا گاما صفحه فلنج را از قسمت گرم شده دور نگه مي دارد. فلنج گردن دار براي فشارهاي بالا و دما هاي زير صفر و يا بسيار زياد کاربرد دارد.
فلنج استیل رو کار:
روش اتصال اين نوع فلنج به لوله به اين صورت است که لوله طوري داخل آن قرار مي گيرد که به اندازه ضخامت لوله به علاوه 16 میلی متر تا 32 میلی متر از صفحه داخل آن فاصله داشته باشد و از داخل و خارج جوشكاري ميگردد. از اين نوع فلنج براي سرويس هاي معمولي استفاده مي شود. نصب آن ساده می باشد و تراز لوله نيز آسان است خرج اوليه آن کم تراز فلنج گردن دار است.
فلنج استیل لبه دار:
اين فلنج يک فلنج معمولي است که روي يك لوله لبه برگشته مي چرخد. لبه برگشته لوله، روي صفحه فلنج قرار گرفته و انتهاي ديگر آن با لوله به صورت لب به لب جوشكاري مي شود. بنابراين در اين نوع فلنج مايع مستقيما با فلنج تماس ندارد.
فلنج استیل با جوش محفظه اي:
اتصال اين نوع فلنج به لوله از نوع جوش محفظه اي مي باشد و معمولا تا " 2 ساخته مي شود. از اين فلنج براي سيستم لوله کشي با فشار بالا و قطر کم استفاده مي شود و هزينه اوليه آن از فلنج روکار بیشتر می باشد. اگر در اين نوع فلنج از داخل نيز جوشكاري انجام پذيرد مقاومت استاتيكي آن معادل فلنج روکار می شود. ولي مقاومت آن در مقابل خستگي 50 % بيشتر از فلنج روکار است . اين نوع فلنج ها به صورت تبديل نيز موجود است به طوريكه محل اتصال آن به لوله کم تر از اندازه اسمی فلنج است.
فلنج استیل اريفيس:
اين فلنج که ممكن است از نوع گردن دار باشد با صفحه هاي اريفيس و متعلقات مربوطه براي اندازه گيري شدت جريان سيالات کاربرد دارد. بر روي رينگ اصلي فلنج سوراخ هاي رزوه کاري شده، شعاعي جهت اتصالات اندازه گيري و پيچ هاي اضافي که کار جك اسكرو را انجام مي دهد تعبيه شده است.
پيچ و مهره های فولادي و آلياژهاي آن مخصوص بستن فلنج استیل
فلنج ها هميشه به صورت جفت هستند و به وسيله پيچ و مهره به هم وصل مي شوند.
نوع پيچ: پيچ ممكن است از يک طرف رزوه شده باشد. در اين صورت طرف ديگر آن داراي سر۶ گوش و يا ۴ گوش مخصوص آچار مي باشد و به يك مهره نياز دارد و يا ممكن است سر تا سر رزوه شده باشد. که در اين صورت به دو مهره نياز دارد. نوع اخير به علت آساني کار و راحتي تنظيم بيشتر کاربرد دارد.
اندازه و نوع دنده پيچ: پيچ ها بر اساس قطر خارجي پيچ به صورت ميلي متري و يا اينچي اندازه گذاري مي شود. پيچ ومهره ها مطابق سيستم متريک و يا اينچي رزوه مي شود و در هر دو حالت دنده بر روي پيچ به صورت موازی می باشد. يعني قطر نوک دنده در طول پيچ يكسان است و مهره به راحتي در سر تا سر پيچ مي پيچد.
استاندارد مواد، ساخت و آزمايش پيچ و مهره هاي فولادي و آلياژهاي آن به هنگام به کارگیری فلنج استیل
لایی: در فلنج استیل براي جلوگيري از نشتي سيال از لايي که بين سطوح فلنج قرار مي گيرد استفاده مي شود. انواع لایی شامل موارد زیر می باشند:
-لايی تخت
-لایی حلزونی
-لایی با پوشش فلزی